I. Mahmut

1696 yılında Edirne’de dünyaya gelen I.Mahmut, 24. Osmanlı Padişahı ve İslam halifesidir. Babası Sultan II.Mustafa, annesi ise Saliha Sultan’dır.

I.Mahmut’un eşlerinin isimleri Hace Ayşe Sultan, Hace Verdi Naz Sultan, Hatem Sultan, Raziye Sultan ve Hatice Rami Sultan’dır.

I.Mahmut’un çocuklarının adları bilinmemektedir. I.Mahmut’tan sonra tahta kardeşi III.Osman geçti.

 Padişahlık Öncesi

Sultan I.Mahmut çocukluk döneminde babası II.Mustafa’nın hocası ve Şeyhülislam olan Feyzullah Efendi’den ve onun oğlu İbrahim Efendi’den dersler aldı. Şehzadelik döneminde fen ve din alanlarında eğitim gördü. Patrona Halil İsyanı sonucu tahttan indirilen amcası III.Ahmet’in yerine 1730 yılında tahta geçti.

Padişahlık Dönemi

Patrona Halil İsyanının Bastırılması

Patrona Halil İsyanı çıktığında, III.Ahmet döneminde yapılan pek çok köşk, konak yakılıp yıkılmıştı. Damat İbrahim Paşa ve pek çok devlet adamı öldürülüp, Padişah III.Ahmet tahttan indirilmişti. İsyanlar gün gittikçe artıyordu halk bundan dolayı çok sıkıntı çekiyordu ve artık bu isyanlardan bıkmıştı. Patrona Halil, Padişah I.Mahmut’tan kendini yeniçeri ağalığa getirmesini istiyordu ve devlet işlerine karışacak kadar işleri abartmıştı. Sultan I.Mahmut bu isyanlarla başa çıkabilmek için 15 Kasım 1730 günü Patrona Halil ve onun yandaşlarını tören yapılacak bahanesi ile saraya çağırıp, hepsini öldürtmüştü. I.Mahmut halktan da kendilerine destek olup isyanın biran önce bastırılmasını istemişti. Halkın desteği ile isyan kısa sürede bastırıldı.

İran ile İlişkiler

1724 yılında Osmanlı Devleti ve Rusya arasında imzalanan İstanbul Antlaşması ile İran’ın Kafkasya toprakları Osmanlı Devleti ve Rusya arasında paylaşılmıştı. Kafkasya topraklarının İstanbul Antlaşması ile paylaşılması, İran’ın tepkisine neden olmuştu. Bunun üzerine İran Rusya ve Osmanlı Devletine savaş açtı. İran bu savaşta başırısız olmuştu. Bunun üzerine 1732 yılında İran ile Osmanlı Devleti arasında Ahmet Paşa Antlaşması imzalandı.

Ahmet Paşa Antlaşması (1732 Osmanlı Devleti – İran)

Ahmet Paşa Antlaşmasına göre:

• Kafkasya Osmanlı Devletine verildi,
• Batı İran ve Azerbaycan, İranlılara verildi,
• Güneyde Kasr-ı Şirin antlaşması sınırları değiştirilmedi.

Avusturya ve Rusya ile İlişkiler

Osmanlı Devletinin Doğu’da İran ile uğraşmasından faydalanan Rusya ve Avusturya Osmanlı Devleti’ne karşı ittifak oluşturdu. Rusya’nın Kırım’ı tehdit etmesi ve Eflak ve Boğdan’ı Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmasından dolayı savaş başladı. Rusya  önce Azak Kalesini ardından da Gözleve, Urkapı ve Kılburun’u işgal etti. Avusturya ise Sırbistan, Eflak ve Bosna’yı işgal etti. Bunun üzerine Sultan I.Mahmut savaşta Hekimoğlu Ali Paşa’yı ve Muhsinzade Abdullah Paşa’yı görevlendirdi. Osmanlı Ordusu büyük bir başarı sağladı. Avusturya ve Rusya büyük kayıplar verdi ve barış istemek zorunda kaldılar. 1739 yılında Avusturya-Rusya ve Osmanlı Devleti arasında Belgrad Antlaşması imzalandı.

Belgrad Antlaşması (1739 Osmanlı Devleti-Avusturya -Rusya)

1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşmasına göre:

• Belgrad, Bosna, Sırbistan ve Eflak’ın bir kısmı Osmanlı Devleti’ne verildi,
• Pasarofça Antlaşması gereği Osmanlı Devleti Belgrat’ı ve Eflak’ın bir bölümünü Avusturya’ya vermişti. Belgrad Antlaşması ile bu topraklar yeniden alındı,
• Azak Kalesi yıkıldı ve bu topraklar Osmanlı Devleti ve Rusya arasında sınır sayıldı,
• Rusya Kırım’dan çekildi.

Belgrad Antlaşması’nın Önemi

• Fransa savaşta arabuluculuk yaptığı için kapitülasyonlar sürekli hale getirildi.
• 18. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son karlı antlaşmaydı.
• Osmanlı Devleti’nin kaybettikleri toprakları geri alma şansını elde ettikleri son antlaşmaydı.
• Ayrıca Belgrad Antlaşması Osmanlı Devleti’nin Avusturya ile imzaladığı son karlı antlaşmaydı.

Fransa ile Kapitülasyonlar

Fransa’ya Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1535 yılında ilk kapitülasyonlar verilmişti. Osmanlı Devleti’nin, Avusturya ve Rusya ile savaş döneminde Fransa arabuluculuk yaptığı için Fransa’ya verilen Kapitülasyonlar 1740 yılında sürekli hale getirildi.

Islahatlar

• 1740 yılında, Avrupa tarzında ilk teknik okul olan Hendesehane kuruldu. Amacı subay yetiştirmekti.
• Ordu alay, bölük, tabur sistemine göre düzenlendi.
• Humbaracı Ahmet Paşa, Humbaracı Ocağı’nın başına getirildi. Aslen Fransız olan Humbaracı Ahmet Paşa (Kont de Boneval) Avrupa’dan getirilen ilk askeri uzmandır.
• Osmanlı Devleti’nde Avrupa ilk kez askeri anlamda örnek alındı.
• Patrona Halil İsyanı ile duraksayan matbaacılığa yeniden hız verildi,

Yapılan bu ıslahatlar amacına ulaşmış ve başarılı olunmuştur.

Osmanlı Devleti’nin gerileme döneminde padişahlık yapan I.Mahmut ülkede içinde ve dışında huzuru sağladı. Gerileme Dönemini bir müddetliğine de olsa yavaşlatmayı başardı. 1754 yılında vefat etti. Naaşı Yeni Camii Turhan Valide Sultan Türbesi’ne babası II.Mustafa’nın yanına defnedildi. I.Mahmut’tan sonra tahta 1754 yılında kardeşi III.Osman geçti.

I.Mahmut çok zeki, anlayışlı ve merhametli olarak bilinirdi. Devlet işlerinde hiçbir çabadan kaçınmaz araştırıp daha sonra uygulamaya koyardı. Yeniliği severdi. Ülkesi için pek çok kültür ve sanat anlamında eserler yaptırdı.

Biyografiler

source https://konuanlatimi.net/i-mahmut/