Psikoloji Biliminin Ölçütleri ve Amaçları

Konu Anlatımı - Konu Anlatımı ve sosyal içerik platformu

Bu içerikte “Psikoloji Biliminin Ölçütleri ve Amaçları” konusunu en özet hali ile derledik. Diğer bilim dallarında olduğu gibi psikolojinin de bilim sayılabilmesi için bazı ölçütlere sahip olması gerekir. Bu ölçütlerden ikisi aşağıda detaylı olarak anlatılmıştır.

Psikoloji Biliminin Ölçütleri

Gözlenebilirlik

Bir bilim dalının sahip olması gereken en temel özelliklerdendir. Bilim dalının çalıştığı konunun gözlenebilmesi gerekir. Bu gözlem doğrudan olabileceği gibi dolaylı ve araç yardımı ile de olabilir. Doğrudan gözlenemeyen birçok olay, durum; araçlar yardımı ile ya da o davranışı ölçen testler, anketler yardımı ile gözlenebilir. Örneğin; zekâ ya da duygular, doğrudan gözlenemediği için zekâyı zekâ testleriyle, duyguları da duyguların etkisiyle ortaya çıkan davranışları gözlemleyerek ölçebiliriz. Bu nedenle davranışlar aracılığı ile ya da dolaylı gözlenemeyen duygular, olaylar psikoloji biliminin araştırma alanına girmez.

Ölçülebilirlik

Bir bilim dalında olması gereken diğer temel özelliktir. Bir olayı, öğrenmeyi, değişkeni sayı ile tanımlamak ölçmedir. Bir konu üzerinde araştırma yapılırken genellikle karşılaştırma kullanılır, bunun için de ölçüm yapılmak zorundadır. Örneğin, hangi yolun daha kısa olduğunu ya da hangi öğretim yönteminin daha etkili olduğunu öğrenmek istiyoruz. Ölçüm yaparak sonuçları karşılaştırıp hangi öğrenme tekniği daha etkili, hangi yol daha kısa bulabiliriz.

Psikolojinin Amaçları

Psikolojinin dört temel amacı vardır. Bunlar; anlama (betimleme), açıklama, yordama ve kontroldür. Psikoloji insan davranışlarını inceleyen bilim dalı olduğuna göre ilk amacı insan davranışlarını anlamak olur.

Anlama amacı ile davranışların ne olduğu, nasıl oluştuğu bulunmaya çalışılır. Anlama amacında birey davranışı doğal ortamında incelenir, var olan duruma müdahale edilmez.
Açıklama amacı ile davranışın nedenleri bulunmaya çalışılır. Yordama ile gelecekte nasıl davranılacağı kestirilmeye çalışılır.
Yordamanın amacı, bireyin şu anki durumundan, davranışından yola çıkılarak gelecekte benzer durumda nasıl davranacağının kestirilmeye çalışmasıdır.
Kontrol amacı ise, bireyin ilerideki herhangi bir zaman diliminde ortaya koyması beklenen davranışının etkilenmesi, şekillendirilmesi ya da kontrol edilmesidir. Bu durum bireyin hem istendik hem de istenmedik davranışlarını içermektedir.